Bipolar bozukluk (iki uçlu duygudurum bozukluğu) bir diğer adıyla manik depresyon; genetik faktörler, sigara kullanımı, kötü beslenme alışkanlıkları, ilaçların yan etkileri, iş sorunları ve stresli yaşam gibi faktörlerle tetiklenebilir. Ayrıca, bir ilişkinin bitişi, fiziksel, cinsel veya duygusal istismar, yakın bir aile üyesinin ya da çok sevilen birinin ölümü veya beyin travmaları da diğer tetikliyici unsurlar arasında yer almaktadır. Şimdi, bipolar bozukluk nedir? Belirtileri ve tedavisi ile ilgili bilinmesi gerekenlere bir göz atalım…
BİPOLAR BOZUKLUK NEDİR?
Bipolar bozukluk (eski adıyla manik-depresif hastalık veya manik depresyon), ruh hali, enerji, aktivite seviyeleri, konsantrasyon ve günlük görevleri yerine getirmede olağandışı değişimlere neden olan zihinsel bir bozukluktur. Kişi bir anda kendini çok iyi hissederken, bir süre sonra içine kapanık bir hale gelebilir.
Üç tip bipolar bozukluk vardır. Her üç tür de ruh hali, enerji ve aktivite seviyelerinde net değişiklikler içerir. Bu ruh halleri son derece “yüksek”, sevinçli, sinirli veya enerjik davranış (manik dönemler olarak bilinir) ile çok “düşük” üzgün, umursamaz veya umutsuz dönemlere (depresif dönemler olarak bilinir) kadar uzanır. Daha az şiddetli manik dönemler hipomanik atak olarak bilinir.
BİPOLAR BOZUKLUK BELİRTİLERİ
Bipolar bozukluğu olan insanlar alışılmadık derecede yoğun duygu dönemleri, uyku düzenleri ve aktivite seviyelerindeki değişiklikler ve karakteristik olmayan davranışlar yaşarlar. Bu farklı dönemlere “ruh hali bölümleri” denir. Ruh hali bölümleri, kişi için tipik olan ruh halleri ve davranışlarından çok farklıdır. Bir atak sırasında, semptomlar günün çoğunda sürer. Bölümler ayrıca birkaç gün veya hafta gibi daha uzun süre devam edebilir.
Mani dönemde;
– Aşırı neşe
– Olayların merkezinde olma duygusu
– Hiperaktivite
– Geçmişe oranla daha az uyku
– Cinsel dürtülerde artış
– Aşırı özgüven
– Odaklanmada güçlük yaşama
– Halüsinasyon görme
– Hızlı konuşma
– Yaratıcılık
– Alkol ve uyuşturucu kullanımı
– Sabırsızlık
– Sürekli para harcama
– Huzursuzluk gibi duyguların uç noktada yaşanmasıdır.
Depresif dönemde;
– Uzun süre uyuma isteği
– Yorgunluk
– Keyifsizlik
– Olaylara konsantre olmada zorluk çekme
– Suçluluk hissetme
– Umutsuzluk hali
– Sürekli kuşku duyma
– İştahsızlık
– Sanrılar görme
– Uyumada zorluk çekme
– Çevresindeki insanlarla sürekli tartışma hali
– Azalan cinsel istek
– İntihar düşünceleri
– Günlük işleri yerine getirememe şeklinde görülür
Karma dönemde ise her iki atağa ait belirtilerinde sıklıkla görüldüğü bir dönemdir. Kişi çok mutlu bir ruh hali içerisindeyken, belirli bir süre sonra kendinden şüphelenibilecek duruma gelebilir.
Foto: shutterstock
BİPOLAR BOZUKLUK RİSK FAKTÖRLERİ
– Sigara kullanımı
– Yeterli bedensel aktiviteler yapmama
– Kötü beslenme alışkanlıkları
– İlaçların yan etkileri
– İş sorunları
– Stresli yaşam
– Adrenalin, insülin, stres hormonnu ve kortizol sisteminde değişiklikler olması
– Suç oranı yüksek bölgede yaşama
– Mali sorunlar
Bipolar bozukluğu olan birçok kişide aşağıdaki bazı rahatsızlıklar görülebilmektedir:
– Yemek yeme bozukluğu
– Endişe (anksiyete) bozukluğu
– Madde kullanımı
– Obeziteye ve diyabete yakalanma riski
– Migren tipi baş ağrıları
– Tioid ile ilişkili hastalıklar
– Kalp hastalıkları
BİPOLAR BOZUKLUK TEDAVİSİ
Doğru tanı ve tedavi bipolar bozukluğu olan kişilerin sağlıklı ve aktif yaşam sürmesine yardımcı olabilir. Tedavi, bipolar bozukluğun en şiddetli formları da dahil olmak üzere birçok kişiye yardımcı olabilir. Etkili bir tedavi planı genellikle “konuşma terapisi” olarak da adlandırılan ilaç ve psikoterapinin bir kombinasyonunu içerir.
Bipolar bozukluk yaşam boyu süren bir hastalıktır. Mani ve depresyon atakları tipik olarak zamanla geri gelir. Bölümler arasında, bipolar bozukluğu olan birçok insanda ruh hali değişiklikleri yoktur, ancak bazı kişilerde kalıcı semptomlar olabilir. Uzun süreli, sürekli tedavi, insanların bu semptomları yönetmesine yardımcı olabilir.
İlaçlar
Farklı ilaçlar, bipolar bozukluk semptomlarının kontrolüne yardımcı olabilir. Bir birey en iyi işe yarayanları bulmadan önce birkaç farklı ilaç denemesi gerekebilir.
Genellikle bipolar bozukluğu tedavi etmek için kullanılan ilaçlar şunlardır:
– Ruh dengeleyiciler
– Atipik antipsikotikler
– Antidepresanlar
Psikoterapi
İlaçlar ile kombinasyon halinde yapıldığında, psikoterapi (“konuşma terapisi” olarak da bilinir) bipolar bozukluk için etkili bir tedavi olabilir. Bipolar bozukluğu olan insanlara ve ailelerine destek, eğitim ve rehberlik sağlayabilir.
Bipolar bozukluğu tedavi etmek için kullanılan bazı psikoterapi tedavileri şunlardır:
– Bilişsel davranışçı terapi (CBT)
– Aile odaklı terapi
– Kişilerarası ve sosyal ritim terapisi
– Psikoeğitim
İLAN SORUMLUSU